Lise 3 Türk Edebiyatı 2. Yazılı Soruları ve Cevapları

2007-2008 ÖĞRETİM YILI

UŞAK İMAM HATİP ve ANADOLU İMAM- HATİP LİSESİ

TÜRK EDEBİYATI 1. DÖNEM 2. YAZILI SORULARI

MUKADDİME: (Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi)

Mademki toplum içinde yaşayan halk bunca kanunla sorumludur, elbette yazarları kendi vatanının yararına dair fikirler sunmayı kazanılmış haklarından sayar. Eğer buna bir kanıt aranacak olursa eğitilmiş milletlerin yalnız politika gazetelerini göstermek yeterlidir.

Bu durum devletçe de uygun görülmüştür ki Tanzimat’ın oluşumunda gazete çıkarılmasına izin verilmişti. Hatta Müslüman olmayan azınlıkların çıkardığı gazeteler haklarının bile ötesindedir. Fakat asıl Osmanlı gazetelerinin bahsine gelince şimdiye kadar kimse özel gazete çıkarma ihtiyacı duymamıştır. Hele şükürler olsun ki bu durum sonunda gerçekleşti.

Şimdi bu gazete ülke içerisinden ve dışarısından haberler verecek olmasından ötürü Tercüman-ı Ahval adı verilmesi uygun görüldü. Bu gazetenin çıkarılması gereği açık ve net bir şekilde ortadadır ki bu sebeple bu ihtiyaca cevap vermek üzere çıkarılacaktır.

21.Ekim.1860 Tercüman-ı Ahval’’

1. Yukarıdaki metnin konusu nedir? Belirtiniz.

2. Yukarıdaki metinden çıkarılacak en kapsamlı yargı nedir?

3. Gazeteye bu ismin verilmesinin sebebi nedir? Yazınız.

Görüp ahkâm-ı asrı münharif sıdk u selâmetten

Çekildik izzet ü ikbâl ile bâb-ı hükümetten (Namık Kemâl)

(Asrın değer yargılarının doğruluktan ve kurtuluş yolundan sapmış olduğunu görüp onurumuzla ve kendi isteğimizle hükümet kapısından çekildik)

4. a) Yukarıdaki beytin kafiye düzenini ve çeşitlerini bulunuz.

b) Yukarıdaki beyitte şair (değer yargıları - doğruluk - hükümet kapısı) kavramları ile neleri anlatmak istemiştir.

5. Bir yayın organı olarak 1831’de çıkmaya başlayan ……………………….……, resmî bir gazete idi. Daha sonra yarı resmî olarak 1840’ta İngiliz Churchill tarafından ………...……………çıkartıldı. İlk edebî ve özel gazete ise 1860 yılında çıkarılan …………………………….. dir.

Yukarıdaki boşlukları uygun olacak biçimde doldurunuz.

6. Tanzimat dönemi sanatçılarından Şinasi’nin, edebiyatımıza getirdiği yeniliklerden (edebiyatımızdaki ilklerinden) dört tanesini yazınız.

7. Namık Kemal’in “Hürriyet Kasidesi”ni göz önüne alarak; Tanzimat Edebiyatı ile Klasik Edebiyatı “kaside” nazım şekli yönünden karşılaştırınız.

8. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat I. Dönem sanatçısı değildir?

A) Ziya Paşa B) Şinasi C) Namık Kemal D) Necip Fazıl Kısakürek E) Ahmet Mithat Efendi

9. Tanzimat edebiyatında ortaya çıkan yeni edebi türler nelerdir, bu türlerin gazete ile ilişkisini açıklayınız.

10. “Hürriyet” kelimesinin sizde oluşturduğu çağrışımı birkaç cümle ile ifade ediniz.

Not: Her soru 10 puan, toplam 100 puan, süre 40 dakikadır.

CEVAPLAR

1. İlk özel gazetenin çıkarılmasıdır.

2. En kapsamlı yargı gazetenin gerekliliği ve fikir alanındaki bu yayılma alanının özel alana hizmet vermesidir.

3. Hem ülke içinden hem de ülke dışından haberlerin verilecek olması sebebiyle bu isim verilmiştir.

4. a- Kafiye Düzeni: aa.

Görüp ................. selâ - m - etten etten: Redif

Çekildik ............ hükü - m - etten m: Yarım Kafiye

b- Açıklama.

5. Bir yayın organı olarak 1831’de çıkmaya başlayan Takvim-i Vakayi, resmî bir gazete idi. Daha sonra yarı resmî olarak 1840’ta İngiliz Churchill tarafından Ceride-i Havadis çıkartıldı. İlk edebî ve özel gazete ise 1860 yılında çıkarılan Tercüman-ı Ahval dir.

6. İlk kez noktalama işaretlerini kullanmıştır.

İlk makaleyi yazmıştır.(Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi)

İlk tiyatroyu yazmıştır.(Şair Evlenmesi)

İlk özel Türk gazetesini çıkarmıştır.(Agah Efendi ile)

İlk şiir tercümelerini yapmıştır…

7. Klasik Edebiyatında kaside daha çok din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan şiirlerdir. 33 ile 99 beyit arasında yazılan ve aa ba ca .. şeklinde kafiyelenirler. Kaside 6 bölümden oluşur: Nesib, teşbib, girizgah, medhiyeye, tegazzül, fahriye, ve dua. Kasidenin en güzel beyti "beyt-ül kaside"dir. Şairin adının geçtiği beyite ise "tac beyit" denir.

Hürriyet Kasidesi ise yukarıdakine sadece kafiye düzeni ile uyar. 31 beyitten oluşan kaside de övgü yerine eleştiri olduğunu görüyoruz.

8. D) Necip Fazıl Kısakürek

9. Makale, roman, tiyatro, hikaye gibi türlerdir. Bunlar gazete aracılığı ile tanıtılıp gazetelerde yayımlanarak edebiyatımıza kazandırılmıştır. Avrupalılaşmanın başlangıcı olan gazetenin ardından gelen diğer Avrupalılaşma göstergeleridir.

10. Hürriyet, insanca yaşamanın ve insana saygının ifadesidir. Düşüncede hür olmak doğru düşünmenin ve doğru davranmanın başlangıcıdır.