Lise 2 Türk Edebiyatı 2. Yazılı Soruları ve Cevapları

UŞAK İMAM HATİP LİSESİ ve ANADOLU İMAM- HATİP LİSESİ

2007-2008 ÖĞRETİM YILI

1. DÖNEM 2. TÜRK EDEBİYATI YAZILISI SORULARI

1. Bir edebi tür olan “Destan” hakkında bilgi veriniz.
2. Aşağıdaki noktalı yerleri uygun biçimde doldurunuz.

İlk özel Türkçe gazete …TERCÜMAN-I AHVAL….’dir.

Sagunun halk edebiyatındaki karşılığı …AĞIT..’dır.

Köktürk Alfabesi Türklerin kullandığı …İLK. alfabedir.

İlk Türk -İslam devleti …KARAHANLI….Devleti’dir.

Eski Türkler, Gök Tanrının yeryüzüne …KURT… şeklinde indiğine ve kendilerine yol gösterdiğine inanırlardı.

Orhun Yazıtları bugünkü …MOĞOLİSTAN…. sınırları içerisinde bulunmaktadır.

Hun Hakanı Mete’nin temsil edildiği Türk destanı, …OĞUZ KAĞAN… Destanı’dır.

“Safahat” adlı eserin sahibi …MEHMET AKİF ERSOY…’dur.

Türk Edebiyatının ilk yazılı kaynakları …KÖKTÜRK YAZITLARI…dır.

Türklerin kullandığı alfabeler değişse de tarih boyunca konuşma dili …TÜRKÇE..’dir.

3. Kutadgu Bilig adlı eserin içeriğinde geçen kişileri ve kişilerin sembolize ettikleri kavramları belirtiniz.
4. Türklerin günümüze kadar kullandığı alfabeler nelerdir? İsimlerini yazınız.
5. Geçiş eserlerinin isimlerini yazınız.
6. Aşağıdaki cümlelerde ki noktalı yerleri doldurunuz.

a) Köktürk Yazıtları …8.… yüzyılda …II. KÖKTÜRK DEVLETİ... devleti tarafından dikilmiştir. Türklerin bilinen ilk alfabesi olan …KÖKTÜRK ALFABESİ.. ile …YOLLUG… Tigin tarafından yazılmıştır.

b) Bir kimsenin ölümü üzerine duyulan üzüntüyü ve acıyı anlatmak için yazılan şiirlere İslâmiyet öncesi Türk edebiyatında …SAGU.., Halk edebiyatında ..AĞIT… Divan edebiyatında ise …MERSİYE… adı verilir.

7. “Ay Toldı dedi: Sözün faydası büyüktür; söz yerinde kullanılırsa kulu yükseltir. Söz sayesinde kara yerdeki, mavi göğe yükselir ve baş köşeye geçenlerden olur. Eğer dil söylemesini bilmezse mavi gökte olanı yere indirir.” Parçada vurgulanmak istenen düşünceyi açıklayınız.
8. Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

Destanlar, toplumu etkileyen bir çekirdek olay etrafında oluşur. (…D…)

Destan, bir milletin ortak malı değildir. (…Y…)

Roman, Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı Döneminde görülür. (…D …)

Edebiyat tarihçisinin görevlerinden biri de edebi dönemlerin özelliklerini tespit etmektir. (…D …)

Köktürk Yazıtları, dini içerikli metinlerdir. (…Y …)

Kül Tigin Abidesi, Yollug Tigin tarafından yazılmıştır. (…D …)

Kutadgu Bilig eseri didaktik bir eser değildir. (…Y …)

Ergenekon Destanı bir Türk destanı değildir. (…Y …)

Destan türünün ilk örnekleri İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Dönemine aittir. (…D …)

Edebiyatının dönemlere ayrılmasında kullanılan ölçütlerden birisi de “Din Değişimi”dir. (…D …)

NOT: 1. ve 8. sorular 20 puan, diğer sorular10 puan, toplam 100 puandır.

CEVAPLAR

1. Destan: Bütün dünya edebiyatlarının başlangıç eserleri olan destanlar, çeşitli konularda yaradılış hikâyeleri yanında, milletlerin hayatında büyük yankılar uyandırmış bir kahramanın veya tarih olayının millet muhayyilesinde ortak sembol ve ifadelerle zenginleştirilmiş uzun manzum hikâyeleridir.

3. Kün-Togdı (hükümdâr): “köni törü” (Adâlet)
   Ay-Toldı (vezir): “kut”
   Ögdülmiş (vezirin oğlu): “ukuş”' (Akıl)
   Odgurmış (vezirin kardeşi): âkıbet (hayatın sonu)
4. Köktürk Alfabesi – Uygur Alfabesi – Arap Alfabesi – Kril Alfabesi – Latin Alfabesi.
5. Kutadgu Bilig

Atabetü’l Hakayık

Divan-ı Lügati’t Türk

Divan-ı Hikmet

7. Sözü kullanmanın ne derece önemli olduğu anlatılmaktadır. Öyle ki sözü güzel kullanmak, insanları değerli kılar, yükseltir. Sözü güzel kullanamayan insanlar ise değerlerini yitirir ve alçalırlar.

Lise 2 Dil ve Anlatım 2. Yazılı Soruları ve Cevapları

UŞAK İMAM HATİP LİSESİ ve ANADOLU İMAM- HATİP LİSESİ

2007-2008 Öğretim Yılı

1. DÖNEM 2. DİL ve ANLATIM YAZILISI SORULARI

SORULAR

I. İkisi de bir insanın hayatını bu yapıtlardan üstün tutuyorlar. II. İnsan sıcaklığı değerlerin en yücesidir. III. Yıllar sonra da Fransız Sartre, bir insanın Chartes Katedralinden değerli olduğunu söylemişti. IV. Büyük düşünce adamları ayrı kültürden olsalar da ortak noktada buluşabiliyorlar. V. Sait Faik yıllar önce bir insanın Süleymaniye’den daha değerli olduğunu yazmıştı.

1. Yukarıda numaralanmış cümlelerden bir paragraf oluşturulursa, aşağıdaki sıralamalardan hangisi doğru olur

A) III. – IV. – V. – I. – II.

B) II. – V. – I. – IV. – III.

C) II. – V. – III. – I. – IV.

D) IV. – III. – V. – II. – I.

E) III. – II. – I. – IV. – V.

2. Aşağıdaki cümlelerin anlatım şeklini (öznel-nesnel) yanlarındaki boşluklara yazınız.

A) “Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun bu şiirinde doğadaki nesnelerin özellikleri insanlar için kullanılmıştır.” (………………..)

B) “Ahmet Haşim’in ‘Sonbahar’ şiirindeki kişileştirme de çok ilgi çekicidir.” (………………..)

C) “Bu sanatçının resimleri, duygu ve düşünceyi görselliğe dönüştüren tutarlı bir üslubun ürünüdür.” (………………..)

D) “Bu yayınevi, bir süredir kendi olanakları içinde, sessiz sedasız, değerli ürünler ortaya koyuyor.” (………………..)

E) “Kitaptaki ilk öykünün konusu köy yaşamıdır.” (………………..)

3. Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir paragrafın başlangıç cümlesi olabilir?

A) Oysa bu sanatçının çağında daha niceleri yaşamış, ürün vermiştir.

B) Kimi ise sanatın en çetin doruklarına tırmanmayı bilmiştir

C) Bir de gerçek insanlık örneği olmuş kişiler vardır

D) Bunun bir nedeni olmalı diye düşünmez misiniz

E) Geçen gün şiir kitaplarını şöyle bir karıştırdım

4. En az sınırlandırılmış konu aşağıdakilerden hangisidir?

A) İnsan sevgisi B) Sevgi C) Yunus Emre’nin Şiirlerinde İnsan Sevgisi

D) Küçüklere sevgi, büyüklere saygı E) Sevginin gücü

5. Kelimeler, farklı ortamlarda değişik anlamlar ifade edecek şekilde kullanılabilir. Bu kullanımlara “bağlam” adı verilir. Bu tanımdan hareketle “etek” sözcüğünü üç farklı bağlamda kullanınız

Kavuşmak bir gün toprağa

Bir bahar cümbüşü olmak

Dört mevsimde ayrı ayrı

Tabiatın düşü olmak.

Yusuf Ziya Ortaç

6. Yukarıdaki dörtlükte işlenen temayı belirtiniz.

7. a- Anılar yaşandıktan sonra yazılır. b- Günlüklerse yaşanırken oluşturulur. c- Kimi günlükler içe dönük bir nitelik taşır. d- Anılarla günlükler arasındaki en önemli ayrım budur. e- Bu bakımdan günlükler anılara göre daha inandırıcıdır.

Yukarıdaki cümlelerin hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? Açıklayınız.

8. Anlatılan, okunan, konuşulan bir şeyin ya da bir yapıtın özünün bozulmadan kısaltılmasına ne denir?

A) Kaynak gösterme B) Not alma C) Alıntı yapma

D) Özet çıkarma E)Gözlem yapma

9. Aşağıda verilen eylemlerin hangisi ile yapılan öğrenme daha kalıcı olup hatırlanmaktadır

A) Okuma B) Söyleme C) Görüp İşitme D) Görme E) İşitme

10. Aşağıdakilerden hangisi genel bir konu değildir?(5)

A) Sinema B) İletişim C) Epik tiyatro D) Spor E) Edebiyat

NOT: Her soru 10 puan toplam 100 puandır.

CEVAPLAR

I. İkisi de bir insanın hayatını bu yapıtlardan üstün tutuyorlar. II. İnsan sıcaklığı değerlerin en yücesidir. III. Yıllar sonra da Fransız Sartre, bir insanın Chartes Katedralinden değerli olduğunu söylemişti. IV. Büyük düşünce adamları ayrı kültürden olsalar da ortak noktada buluşabiliyorlar. V. Sait Faik yıllar önce bir insanın Süleymaniye’den daha değerli olduğunu yazmıştı.

1. Yukarıda numaralanmış cümlelerden bir paragraf oluşturulursa, aşağıdaki sıralamalardan hangisi doğru olur?

A) III. – IV. – V. – I. – II.

B) II. – V. – I. – IV. – III.

C) II. – V. – III. – I. – IV.

D) IV. – III. – V. – II. – I.

E) III. – II. – I. – IV. – V.

2. Aşağıdaki cümlelerin anlatım şeklini (öznel-nesnel) yanlarındaki boşluklara yazınız.

A) “Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun bu şiirinde doğadaki nesnelerin özellikleri insanlar için kullanılmıştır.” (Nesnel)

B) “Ahmet Haşim’in ‘Sonbahar’ şiirindeki kişileştirme de çok ilgi çekicidir.” (Öznel)

C) “Bu sanatçının resimleri, duygu ve düşünceyi görselliğe dönüştüren tutarlı bir üslubun ürünüdür.” (Öznel)

D) “Bu yayınevi, bir süredir kendi olanakları içinde, sessiz sedasız, değerli ürünler ortaya koyuyor.” (Öznel)

E) “Kitaptaki ilk öykünün konusu köy yaşamıdır.” (Nesnel)

3. Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir paragrafın başlangıç cümlesi olabilir?

A) Oysa bu sanatçının çağında daha niceleri yaşamış, ürün vermiştir

B) Kimi ise sanatın en çetin doruklarına tırmanmayı bilmiştir

C) Bir de gerçek insanlık örneği olmuş kişiler vardır

D) Bunun bir nedeni olmalı diye düşünmez misiniz

E) Geçen gün şiir kitaplarını şöyle bir karıştırdım

4. En az sınırlandırılmış konu aşağıdakilerden hangisidir

A) İnsan sevgisi B) Sevgi C) Yunus Emre’nin Şiirlerinde İnsan Sevgisi

D) Küçüklere sevgi, büyüklere saygı E) Sevginin gücü

5. Bu etek sana çok yakıştı. / Dağın eteklerinde bulunan evlerinden koşmaya başlardık. / Suçlu oluğunu anlayacaklar diye etekleri tutuştu

6. Ölüm

7. c- Kimi günlükler içe dönük bir nitelik taşır. Cümlesi düşüncenin akışını bozmaktadır. Çünkü bu cümle, günlükler ile anı arasındaki farklılık belirten cümle öncesi kullanımı, düşüncemizde var olmuş olan; anı ile günlük türleri karşılaştırması düşüncemizin dikkatini dağıtıcı (Günlük ile ilgili bir ayrıntı cümlesi olması) bir cümledir..

8. Anlatılan, okunan, konuşulan bir şeyin ya da bir yapıtın özünün bozulmadan kısaltılmasına ne denir

A) Kaynak gösterme B) Not alma C) Alıntı yapma

D) Özet çıkarma E)Gözlem yapma

9. Aşağıda verilen eylemlerin hangisi ile yapılan öğrenme daha kalıcı olup hatırlanmaktadır?

A) Okuma B) Söyleme C) Görüp İşitme D) Görme E) İşitme

10. Aşağıdakilerden hangisi genel bir konu değildir?

A) Sinema B) İletişim C) Epik tiyatro D) Spor E) Edebiyat

Lise 3 Türk Edebiyatı 2. Yazılı Soruları ve Cevapları

2007-2008 ÖĞRETİM YILI

UŞAK İMAM HATİP ve ANADOLU İMAM- HATİP LİSESİ

TÜRK EDEBİYATI 1. DÖNEM 2. YAZILI SORULARI

MUKADDİME: (Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi)

Mademki toplum içinde yaşayan halk bunca kanunla sorumludur, elbette yazarları kendi vatanının yararına dair fikirler sunmayı kazanılmış haklarından sayar. Eğer buna bir kanıt aranacak olursa eğitilmiş milletlerin yalnız politika gazetelerini göstermek yeterlidir.

Bu durum devletçe de uygun görülmüştür ki Tanzimat’ın oluşumunda gazete çıkarılmasına izin verilmişti. Hatta Müslüman olmayan azınlıkların çıkardığı gazeteler haklarının bile ötesindedir. Fakat asıl Osmanlı gazetelerinin bahsine gelince şimdiye kadar kimse özel gazete çıkarma ihtiyacı duymamıştır. Hele şükürler olsun ki bu durum sonunda gerçekleşti.

Şimdi bu gazete ülke içerisinden ve dışarısından haberler verecek olmasından ötürü Tercüman-ı Ahval adı verilmesi uygun görüldü. Bu gazetenin çıkarılması gereği açık ve net bir şekilde ortadadır ki bu sebeple bu ihtiyaca cevap vermek üzere çıkarılacaktır.

21.Ekim.1860 Tercüman-ı Ahval’’

1. Yukarıdaki metnin konusu nedir? Belirtiniz.

2. Yukarıdaki metinden çıkarılacak en kapsamlı yargı nedir?

3. Gazeteye bu ismin verilmesinin sebebi nedir? Yazınız.

Görüp ahkâm-ı asrı münharif sıdk u selâmetten

Çekildik izzet ü ikbâl ile bâb-ı hükümetten (Namık Kemâl)

(Asrın değer yargılarının doğruluktan ve kurtuluş yolundan sapmış olduğunu görüp onurumuzla ve kendi isteğimizle hükümet kapısından çekildik)

4. a) Yukarıdaki beytin kafiye düzenini ve çeşitlerini bulunuz.

b) Yukarıdaki beyitte şair (değer yargıları - doğruluk - hükümet kapısı) kavramları ile neleri anlatmak istemiştir.

5. Bir yayın organı olarak 1831’de çıkmaya başlayan ……………………….……, resmî bir gazete idi. Daha sonra yarı resmî olarak 1840’ta İngiliz Churchill tarafından ………...……………çıkartıldı. İlk edebî ve özel gazete ise 1860 yılında çıkarılan …………………………….. dir.

Yukarıdaki boşlukları uygun olacak biçimde doldurunuz.

6. Tanzimat dönemi sanatçılarından Şinasi’nin, edebiyatımıza getirdiği yeniliklerden (edebiyatımızdaki ilklerinden) dört tanesini yazınız.

7. Namık Kemal’in “Hürriyet Kasidesi”ni göz önüne alarak; Tanzimat Edebiyatı ile Klasik Edebiyatı “kaside” nazım şekli yönünden karşılaştırınız.

8. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat I. Dönem sanatçısı değildir?

A) Ziya Paşa B) Şinasi C) Namık Kemal D) Necip Fazıl Kısakürek E) Ahmet Mithat Efendi

9. Tanzimat edebiyatında ortaya çıkan yeni edebi türler nelerdir, bu türlerin gazete ile ilişkisini açıklayınız.

10. “Hürriyet” kelimesinin sizde oluşturduğu çağrışımı birkaç cümle ile ifade ediniz.

Not: Her soru 10 puan, toplam 100 puan, süre 40 dakikadır.

CEVAPLAR

1. İlk özel gazetenin çıkarılmasıdır.

2. En kapsamlı yargı gazetenin gerekliliği ve fikir alanındaki bu yayılma alanının özel alana hizmet vermesidir.

3. Hem ülke içinden hem de ülke dışından haberlerin verilecek olması sebebiyle bu isim verilmiştir.

4. a- Kafiye Düzeni: aa.

Görüp ................. selâ - m - etten etten: Redif

Çekildik ............ hükü - m - etten m: Yarım Kafiye

b- Açıklama.

5. Bir yayın organı olarak 1831’de çıkmaya başlayan Takvim-i Vakayi, resmî bir gazete idi. Daha sonra yarı resmî olarak 1840’ta İngiliz Churchill tarafından Ceride-i Havadis çıkartıldı. İlk edebî ve özel gazete ise 1860 yılında çıkarılan Tercüman-ı Ahval dir.

6. İlk kez noktalama işaretlerini kullanmıştır.

İlk makaleyi yazmıştır.(Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi)

İlk tiyatroyu yazmıştır.(Şair Evlenmesi)

İlk özel Türk gazetesini çıkarmıştır.(Agah Efendi ile)

İlk şiir tercümelerini yapmıştır…

7. Klasik Edebiyatında kaside daha çok din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan şiirlerdir. 33 ile 99 beyit arasında yazılan ve aa ba ca .. şeklinde kafiyelenirler. Kaside 6 bölümden oluşur: Nesib, teşbib, girizgah, medhiyeye, tegazzül, fahriye, ve dua. Kasidenin en güzel beyti "beyt-ül kaside"dir. Şairin adının geçtiği beyite ise "tac beyit" denir.

Hürriyet Kasidesi ise yukarıdakine sadece kafiye düzeni ile uyar. 31 beyitten oluşan kaside de övgü yerine eleştiri olduğunu görüyoruz.

8. D) Necip Fazıl Kısakürek

9. Makale, roman, tiyatro, hikaye gibi türlerdir. Bunlar gazete aracılığı ile tanıtılıp gazetelerde yayımlanarak edebiyatımıza kazandırılmıştır. Avrupalılaşmanın başlangıcı olan gazetenin ardından gelen diğer Avrupalılaşma göstergeleridir.

10. Hürriyet, insanca yaşamanın ve insana saygının ifadesidir. Düşüncede hür olmak doğru düşünmenin ve doğru davranmanın başlangıcıdır.